Cebri İcra Nedir?

Cebri icra nedir, özel hukuk ilişkisinden doğan ve yükümlüsü tarafından rızayla yerine getirilmeyen borçların devlet gücü kullanılarak zorla yerine getirilmesidir. Bu konuya ilişkin kuralları düzenleyen hukuk dalına cebri icra hukuku denmektedir.  Cebri icra hukukunda alacaklı, borç ve borçlu terimleri maddi hukuka istinaden daha geniş bir kavrama sahiptir. Maddi hukukta teknik anlamda borçlu sayılmayan kimse, cebri icra hukukunda borçlu olarak sayılabilmektedir. Çocuk teslimi yükümlülüğü borcu buna örnek olarak gösterilebilir.

Cebri İcra Nedir, Nasıl Yapılır?

Hukukumuzda istisnai birkaç düzenleme dışında kendiliğinden hak almak yasaktır. Bu sebeple alacağına kavuşamayan alacaklı zor kullanarak bu alacağını tahsil edemez, devletten yardım istemek zorundadır. Başvurulacak yollar ise alacaklının doğrudan dava açması ya da takip yapmasıyla başlamaktadır. Alacaklının dava açma yoluna başvurması özel hukuk alanına girmektedir. Alacaklının borçlu hakkında icra takibi başlatması cebri icranın alanına girmektedir.

Cebri icra hukuku, temelde icra hukuku ve iflas hukuku olarak iki başlığa ayrılmaktadır. İcra takibi ise kendi içerisinde taraf takip işlemi ve icra takip işlemi olarak ikiye ayrılır. Taraf takip işlemi , tarafların kendilerinin gerçekleştirdiği işlemlerdir. İcra takip işlemleri ise kural olarak icra organları tarafından borçluya yönelik gerçekleştirilen işlemlerdir.

Cebri İcra Türleri

Cebri icra, cebri (cüzi) icra ve külli(iflas) icra olmak üzere ikiye ayrılmakta, bu başlıklar da kendi aralarında alt başlıklara ayrılmaktadır.

Cebri İcra

Cebri, diğer adıyla cüzi icra, alacaklıya karşı borcu olan borçlunun hacze konu olan mallarının alacağa yeter miktarına haciz konularak satılması, gelen miktarın alacaklıya ödenmesidir. Cüzi icrada kendi içerisinde ilamlı ve ilamsız takip olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İlamsız icra da alt başlıklara ayrılmaktadır;

• Genel haciz yolu ile takip
• Abonelik sözleşmelerinden kaynaklanan para alacaklarına ilişkin takip
• Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip
• Kiralanan taşınmazların tahliyesi yolu ile takip
• Rehinin Paraya Çevrilmesi Yolu ile Takip

cüzi icranın konusuna girmektedir.

Külli İcra

Külli icranın konusunu iflas davası ve takipleri oluşturmaktadır. Bu takip yoluna sadece iflasa tabi borçlular için başvurulabilmektedir. İflas takibinde öncelikle borçlunun menkul malları satılır. Satış sonrası elde edilen para ile borçlunun bilinen bütün alacaklılarına ödeme gerçekleştirilir. Eğer borçlunun bütün menkul mallarının satışından elde edilen para ile alacaklıların tamamının alacağı karşılanamazsa, elde edilen para alacaklılar arasında garameten yani oranlarına bağlı olarak paylaştırılır.

Cebri Hukuk İlkeleri

Cebri icra hukukuna hâkim olan ilkeler şu şekildedir:

·       Tasarruf İlkesi,

·       Taraflarca Getirilme İlkesi.

·       Takibin İcra Organlarınca Yürütülme İlkesi,

·       Doğrudanlık İlkesi,

·       Takip Ekonomisi İlkesi,

·       Alenilik İlkesi,

·       Yazılılık-Sözlülük İlkesi,

·       Kanunilik İlkesi,

·       Paraya Çevirme İlkesi,

·       Cebri İcra Yollarının Sınırlı ve Belirli Olması İlkesi,

·       Cebri İcra Tedbirlerinin Sınırlı ve Belirli Olması İlkesi,

·       Şekle Sıkı Bağlılık İlkesi’dir. 

Cebri İcra Yollarının Sınırlı ve Belirli Olması

Cebri icra, alacaklı ve borçlu arasında eşit denge kurar. Ne alacaklı ne borçlu, diğeri aleyhine ayrılmaz. Cebri icra, etkilerini sadece borçlunun malvarlığı üzerinde göstermektedir.  Cebri icra yoluyla borçlunun sadece malvarlıklarına el konulabilmektedir. Hukuk sistemimizde borçluya borcundan dolayı hapis cezası verilmemektedir.

Hangi Mal Varlıklarına Cebri İcra Yapılır?

Kural olarak çoğu mal, hacze kabildir. İcra İflas Kanunu haczi caiz olmayan mallar ve haklar 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu m.82’de sıralanmıştır. İlgili madde hükmünde sayılmayan mallar arasında kalan; evde bulunan beyaz eşyalardan ihtiyaç dışında olan ikinci bir eşya, para, kıymetli evrak, altın, gümüş, değerli taş, antika veya süs eşyası gibi kıymetli şeyler haczedilebilen mallar arasındadır. Borçlunun bazı haklarına ve mallarına ise kısmen haciz konabilmektedir. Kısmen haciz uygulanacak durumlar İcra İflas Kanunu m.83’te düzenlenmiştir.

Cebri İcra Ödenmezse Ne Olur?

Kesinleşmiş bir icra takibinde borçlu borcunu ödemezse alacaklının talebiyle birlikte evine hacze gidilebilmektedir. Daha sonrasında alacaklı talep ederse, borçlunun haczedilen malları satılır ve alacaklı alacağını bu satıştan tahsil eder.

Tüm hukuki süreçler için Bizi Takip Edin!