İhbar Tazminatı Hesaplama
İşçi ve işveren arasında var olan iş sözleşmesinin iki taraf tarafından da fesh edilmek istenmesi halinde yasal ihbar süresine uyulmaması ihbar tazminatı hesaplama işlemlerinin gündeme gelmesine neden olur.
Çalışanın işyerinde ne kadar süredir çalıştığına bağlı şekilde işten çıkmak veya çıkarılmak istemesi hallerinde karşılıklı şekilde bildirimde bulunulması gereklidir. Çalışan açısından önemi yeniden iş bulması için gereken zamanın var edilmesi noktasındadır. İşsiz kalmak yerine işe devam ederken iş aramak daha makul bir seçenektir.
İşveren için de iş veya para kaybının olmasını önleyebilmek adına yararlı şekillerde kullanılacak bir yasal süredir. Söz konusu yasal sürelere uyulmaması ise ihbar tazminatı hakkının doğmasına neden olur. Hem işveren hem de çalışan açısından gereklidir. İşveren yeni eleman edinmek için zaman elde ederken işçi de yeni iş bulmak için bu zamanı kullanacaktır.
İhbar Tazminatı Nedir?
Sözleşmeler karşılıklı şekilde hakların korunmasını ve anlaşmazlık olması durumunda çözüm için kanıt olması açısından önemlidir. İhbar tazminatı ile kast edilen ise adından bile anlaşılacağı üzere ihbar bildiriminde bulunmak için tanınan süredir. İşçi tarafından yapılabileceği gibi işveren tarafından da yapılabilir.
Bunun anlamı:
- Sözleşmenin iptal edileceğidir,
- Sözleşme iptalinde de yazan koşullarda haber verilmesi gerekir,
- Çalışılan zamana göre işveren ve işçinin karşılıklı iş sözleşmesini bitirme kararının ilanıdır.
Bu nedenle eleman ve iş ihtiyacının giderilmesi için bilgi paylaşımında bulunulmalıdır. Bunun yapılmaması hallerinde ise hem işveren hem de işçi açısından hesaplanan tazminatın alınması gerekir. İşverenin belirlenen süre içinde işten çıkarma konusunda bilgi vermemesi ve işçinin işten çıkma talebini ilgili süre içinde haber vermemiş olması ihbar tazminatı ödenmesine gerekçedir.
İhbar Tazminatı Şartları Nelerdir?
İhbar tazminatı bilinenin aksine sadece işverenin ödemek zorunda kaldığı bir para değildir. İşçiden de alınması gereken bir ödemedir. Şartların ışığında kimin alması gerektiği ortaya çıkacağından çok yönlü düşünülmüştür. Bu tazminatın alınabilmesinde en önemli olan belirleyici yasalar çerçevesinde belirlenen zaman dilimlerinde işten çıkarma veya işten ayrılma durumlarının bildirilmemiş olmasıdır. Haklı fesih nedenleri arasında bulunan etmenler bu konuda da geçerli olmak üzere uygulanır. Yani yüz kızartıcı bir olay olması gibi haklı fesih nedenleri ihbar tazminatını belirleme konusundan bağımsızdır.
İhbar Süreleri
İşçi ve işveren arasındaki sözleşmede belirsiz süreli hizmet alınması ve verilmesi noktasından hareket edilir. Ama bazen istenmeyen hallerin yaşanması mümkün olduğundan karşılıklı sözleşmeyi iptal etme hakkı kullanılır. İhbar sürelerinin belirlenmiş olması karşılıklı hakların korunmak istenmesinden kaynaklanır.
Çalışanın 6 aydan daha kısa süredir çalışıyor olması halinde 14 gün, 6 ay ile 18 ay arasında ise 28 gün, 18 ayla 3 yıl arasında ise 42 gün, 3 yıldan fazla ise 56 gün önceden bilgi verilmesi gerekir. Yasal olarak asgari şekilde belirlenen süreler istenmesi halinde daha uzun zaman aralığını da kapsayabilir. Süreye uyulmaması ise ihbar tazminatı hakkını doğurur.
İhbar Süresi İçerisinde İşçiye İş Arama İzni Verilir Mi?
İhbar süresinin çalışan açısından bakıldığında mantığı genel anlamda çalışanın yeniden iş bulmasına olanak tanımaktır. İş araması için zamana ihtiyacı olan çalışanın aynı zamanda mesaisinde herhangi bir eksik olmadan çalışması zor olacağından iş araması için izin verilir. Günde 2 saatten az olmayacak şekilde verilmesi gereken izne iş arama izni adı verilir. Kullanımı yasal anlamda güvence altına alındığından işveren tarafından sorunsuz şekilde kullandırılmalıdır.
İhbar Tazminatının Hesaplanması
Çalışanın ve işverenin hak ettiğinde almasında engel olmayan ihbar tazminatının hesaplanmasında kullanılan genel ve yasalarla belirlenmiş bir sistem vardır. İlk olarak ihbar süresinin belirlenmesi gerekir. Ardından maaş bordrosuna bakarak giydirilmiş brüt maaşın 30’a bölünmesi ile günlük bedel bulunur. Bu rakam ihbar süresinden arta kalan veya kullanılmayan gün sayısı ile çarpılır. Bu rakam üzerinden %0.759 damga vergisi ve her yıl belirlenen oranda gelir vergisi kesilir.
İhbar Tazminatı Zamanaşımı
Kıdem tazminatına benzer şekilde 2017 yılından önce 10 yıl olan zamanaşımı yapılan yeni düzenlemeler ile 5 yıl şeklinde güncellenmiştir. Bunun anlamı iş akdinin 2017 öncesinde veya sonrasında fesh edilip edilmemesinin baz alınarak zaman aşımının belirlenecek olmasıdır.
İhbar Tazminatına Hak Kazanılmayacak Durumlar Nelerdir?
Bu konuda en önemli belirleyici sözleşme türüdür. Sözleşmenin belirli süreli şekilde yapılmış olması halinde ihbar tazminatı alınmasının mümkün olmadığı bilinmelidir. Bu nedenle geçerli neden olmadıkça belirli süreli iş sözleşmesi yapılmaması üzerinde durulur. Aynı zamanda çalışanın haklı fesih nedeni bulunması veya işverenin haklı fesih nedeni bulunması durumunda da ihbar tazminatının iki taraflı alınması mümkün değildir.
İşten Kendi İsteğiyle Ayrılan İşçi İhbar Tazminatı Alabilir Mi?
Çalışanın iş sözleşmesini kendi isteği ile bitirmek istemesi halinde nedenin ne olduğuna bakılmaksızın herhangi bir tazminat almasına onay verilmez. İhbar tazminatı da alamayacağı kesinleşen tazminatlar arasında bulunur.
Belirli Süreli İş Sözleşmelerinde İhbar Tazminatı Olabilir Mi?
İş sözleşmesinin belirli süreli olması halinde ihbar tazminatının oluşması mümkün değildir. Çünkü en başından hem işveren hem de işçi tarafından işin ne zaman sona ereceği, sözleşmenin fesih tarihi gibi detaylar belirlenmiştir. Ek olarak belirlenen süre içinde ihbarda bulunulması gibi bir zorunluluğu ortadan kaldıran bir etmen olması tazminatın da ortadan kalkmasına dayanaktır.
Hizmet süresinin belirsiz olması halinde ihbar tazminatının alınması mümkün olur. Çünkü belirli süreli iş sözleşmesinden farklı olarak sözleşmenin ne zaman biteceği bilinmez. Bunun için karşılıklı şekilde geçerli bir neden olmadıkça süresiz iş sözleşmesinin yapılması en önemli unsurdur. Aksi durumda tazminatlarda büyük oranlarda kayıplar yaşanması kaçınılmazdır. İşin süresi gerçekten belli olduğunda ise mecburen bu şekilde yapılır.
Diğer hesaplama araçlarımız için BURAYA TIKLAYINIZ!