Mobbing nedir (psikolojik taciz), 2014 yılında Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yayınlanan İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi’nde “İşyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünüdür.” Şeklinde tamamlanmıştır.
Mobbinge Maruz Kalan İşçinin Tazminat ve Diğer Hakları Nelerdir?
Mobbinge maruz kalan işçi, iş akdini buna bağlı olarak haklı nedenle feshedebilmektedir. Yerleşik Yargıtay kararları da mobbinge maruz kalan işçinin iş akdini haklı nedenle feshedebileceğini belirtmektedir.
İşçinin mobbinge maruz kalması sebebiyle iş akdini sonlandırması haklı nedenle fesih sayıldığından işçi işten ayrılırken kıdem tazminatı talep edebilmektedir. İş veren, işçinin hak ettiği kıdem tazminatını vermezse işçi iş mahkemelerinde dava açarak uğradığı mobbingin tespitini ve buna bağlı olarak kıdem tazminatı ve manevi tazminat talep edebilmektedir. İş mahkemesince işçinin mobbinge uğradığı tespit edilirse işçi lehine kıdem ve manevi tazminata hükmedilir. Bunların yanı sıra işçi davasında diğer işçilik alacaklarını da talep edebilir
Mobbing Davalarının Hukuki Dayanakları
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu başta olmak üzere ; 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 152 No’lu Liman İşlerinde Sağlık ve Güvenliğe İlişkin Sözleşme, 155 No’lu İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme 164 No’lu Gemi adamlarının Sağlığının Korunması ve Tıbbi Bakımına İlişkin Sözleşme, 167 No’lu İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi, 176 No’lu Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi, 187 No’lu İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi, 4857 Sayılı İş Kanunu, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 5237 Türk Ceza Kanunu’nda işverenlerin uyması gereken yükümlülükler ve uygulanacak cezai yaptırımlar düzenlenmiştir.
Ayrıca psikolojik tacizle mücadeleyi güçlendirmek adına 19 Mart 2011 tarih ve 27879 sayılı Resmi Gazete’de “İşyerlerinde Psikolojik Tacizin Önlenmesi (Mobbing)” şeklinde başbakanlık genelgesi yayımlanmıştır.
Mobbing Davasında Hukuksal Sorumluluğun Dayanakları
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda işverenlerin uyması gereken yükümlülükler bulunmaktadır.
Türk Borçlar Kanunu m.417-
İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür.
İşverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu m.4-
İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
- a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.
- b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.
- c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.
- d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.
Mobbing’in Belirtileri Nelerdir?
- İstifaya zorlama,
- Çalışanı sürekli tartışma ortamının içine sürüklemek.
- Çalışana sürekli olumsuz eleştirilerde bulunmak.
- Çalışanı görmezden gelerek, düşüncelerini önemsememek.
- Çalışanın sürekli olarak görev yerini değiştirmek.
- İş yerinde kişiye ait olarak tahsis edilmiş bilgisayar, telefon vb. eşyalar kaybolması veya bozulması durumları.
- Talep edildiği halde yerine yenileri konmaması.
- Çalışanın, çalışma arkadaşlarıyla her zamankinden çok daha fazla yaşanmaya başlar.
- Kişi, ofisin diğer bölmelerine girdiği anda konuşmalara ara verilmesi.
Ve benzeri eylemler mobbing kapsamına girmektedir.
Mobbing Eylemlerinin Sonuçları
Mobbinge maruz kalan kişilerde hem fiziksel hem de psikolojik belirtiler ortaya çıkmaktadır.
- Yoğun kaygı ve stres içinde yer alması
- Korku duygusunun kişinin ruh hali üzerinde büyük etki yaratması,
- Sürekli tedirgin ruh haline bürünmesi,
- Verilen görevlerine odaklanamama,
Gibi belirtiler sayılabilir.
Mobbing Davası Açmak İçin Neler Gerekir?
Mobbinge uğradığını söyleyen kişi, bu iddiasını somut delillerle beslemelidir.. Bu iddiasını işyerinde diğer çalışanların tanıklığıyla, kendisine atılan fotoğraf ya da mesajlarla vb. şekilde yapabilmektedir. Hiçbir somut kanıtı olmadan mobbing uğradığını söyleyen kişinin iddiası mahkemeler tarafından kabul edilmemektedir. Kişinin mutlaka bu iddiasını somut bir şekilde güçlendirmesi gerekmektedir.
Mobbing Davası Açma Süresi
Mobbinge uğrayan ve iş akdini haklı nedenle fesheden işçi, işverenden hak edişlerini alamadığı takdirde iş mahkemelerinde manevi ve kıdem tazminatını, kıdem tazminatını ve diğer işçi alacaklarını talep edebilir. İşçi, dava açmadan önce işverenine ihtarname gönderebilir.
Mobbing Davalarında İspat Sorunu
Yargıtay yerleşik içtihatlarında mobbinge dayanan iddialarda yüzde yüzlük bir ispat aranmamaktadır. İşçinin, kendisine mobbing uygulandığına dair kuşku uyandıracak olguları ileri sürmesi yeterlidir. Mobbing uygulamadığını ispat külfeti işverene aittir. Taraflarca ileri sürülen delillerin sıhhat ve kuvvetinde tereddüt edilmesi halinde, işçi lehine yorumlanması gerekmektedir. Çünkü yerleşik Yargıtay kararlarında ispat açısından dezavantajlı konumda olan işçi lehine ispat kolaylığı göstermenin, hakkaniyet ve adalete daha uygun olacağı kanaat ve sonucuna varılmıştır.
Mobbing Davası Çalışırken Açılır Mı?
Mobbing davası çalışırken açılabilmektedir. İşçi, tercih ederse işten ayrıldıktan sonra da dava açabilir.
Mobbing Davası İle Davacı Ne Talep Edebilir?
İşçinin mobbinge uğraması sebebiyle iş akdini sona erdirmesi haklı nedenle fesih sayılmaktadır. İş Kanunu m.24’te işçinin iş akdini haklı nedenle feshetmesinin tazminat hakkını etkilemediği belirtilmiştir. Mobbing davası açan işçinin yasal olarak talep edebileceği alacaklar;
- Manevi tazminat,
- Kıdem tazminatı,
- Suç Teşkil Etmesi Halinde mobbing yapan yöneticiden doğrudan tazminat isteme hakkı,
- Suç Teşkil Etmesi Halinde Mobbing Nedeniyle Ceza davası açma hakkı,
- Diğer tüm işçilik alacakları.
Mobbing Maddi ve Manevi Tazminat Davası
Mobbing davası açan işçi, işçilik alacaklarının yanı sıra maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Bu husus Türk Borçlar Kanunu m.417’de “işverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir.” Şeklinde belirtilmiştir.
Mobbing Davası Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Mobbing davası açmak isteyen işçi, ikametgah adresinin bulunduğu İş Mahkemesi’nde dava açabilmektedir.
Mobbing Davası Şahsa Açılır Mı?
Mobbing davasının şahsa açılabilmesi için, şahsın mobbing uygularken yaptığı eylemlerin Türk Ceza Kanunu’na göre suç teşkil etmesi gerekmektedir.
Mobbing Nedeniyle Tazminat Davası Masrafları
Mobbing nedeniyle açılacak tazminat davasında talep edilen miktara göre dava masrafları değişiklik göstermektedir.
Mobbing Nedeniyle Tazminat Davası Avukat Masrafları
Her yıl Resmi Gazete’de Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi yayınlanmaktadır. Avukatların ücretsiz veya asgari ücret tarifesinin altında dava alması ve danışmanlık yapması Avukatlık Kanunu uyarınca disiplin cezası gerektiren bir suçtur.
Mobbing Davası Ne Kadar Sürer?
Mobbing davaları, mahkemelerin iş yüklerine değişiklik göstermekte olup süreç ortalama 1-1,5 sene sürmektedir. Yerel mahkeme sonrası başvurulacak olan üst mahkemeler, bu sürece ek olarak eklenecektir.
Tüm hukuki süreçler için Bizi Takip Edin!
